Patrimòni cantalés

Lo siti internet dels Archius Departamentals nos permet de descobrir maites documents en occitan.

Vos aconselham de vos anar passejar per la mòstra virtuala nomenada « Insolites »  :

          I poiretz remirar l’aficha mai vièlha del Cantal, que nos ven de Sant Flor e que data del sègle XV.

L’aficha dels corièrs de Sant Flor

En bas de l’aficha, se tròba un tèxte en lenga nòstra :

 » PER AMOR DE DIEU FAIT ALMORNA ALS PAURS CORIERS DE NOSTRA DONA,
ET GANHAIRS XXV JORNS DE PARDO AUTREGHATZ PER MOSENHOR DE SAINT FLOR « 

(Par amour de Dieu faites une aumône aux pauvres choriers de Notre-Dame,
et vous gagnerez 25 jours d’indulgences octroyés par Monseigneur de Saint-Flour)

 

Poiretz atanben descobrir una version orlhaguesa de la parabòla de l’enfant prodigue :

La parabòla de l’enfant prodigue en orlhagués

Aquí avètz la revirada fonetica facha per l’abbat Jean Labouderie (1776-1849).

 

 

 

 

 

 

 

L’avèm passada en grafia occitana classica :

Un òme aviá dos filhs. Lo pus jove li diguèt : « Mon paire donatz-me la part de que me deu revenir  » ; lo paire lor partegèt lo ben ; e pauc de jorns après quand aguèt tot assemblat, lo pus jove partiguèt per anar dins un país eloanhat e l-i dissipèt son ben, en vivent dins la debaucha.
Quand aguèt tot acabat, una granda famina s’elevèt dins aquel país e el se trobèt dins la misèra. El prenguèt donc lo partit de se mèstre al servici d’un borgés d’aquel país que l’envoièt a sa campanha per gardar les pòrcs. El auriá vougut ramplir son ventre de las gatas que manjavan les pòrcs e degun n’i-n donava.
Alèra el se diguèt en gu-el mèma que  » de domestics dins l’ostau de mon paire áun abondància de pan e ieu mòre aicí de fam. E ben ieu tornarai chas mon paire e li dirai : Mon paire ieu ai pecat còntra lo cièu e còntra vos. Ieu ne merite plus d’èstre apelat vòstre filh, tractatz-me coma un de vòstres domestics ».
El se’n tornèt chas son paire, èra pas enquèra arribat que lo paire lo veguèt, n’aguèt pietat, li correguèt al còl e l’embracèt. Lo filh li diguèt : « Mon paire ieu ai pecat còntra lo cièu e còntra vos. Ieu ne merite plus d’èstre apelat vòstre filh, tractatz-me coma un de vòstres domestics ».
Mès lo paire diguèt a sos domestics : « Portatz viste la pus janta rauba e abilhatz-lo, metètz-li un anèl al det e de solièrs als pès. Prenètz un vedèl gras e tuatz-lo per minjar e nos regalar. Per tau que mon filh èra mòrt e es ressuscitat : èra perdut e es trobat ». E se metèron en fèsta.
Lo filh ainat èra al camp dins aquel moment ; quand tornèt e que s’aprochèt de l’ostau, entendèt contar e dançar. Apelèt un domestic e li damandèt qu’èra aquò. Aqueste li diguèt : « Vòstre fraire es tornat e vòstre paire a fach tuar un vedèl gras pel plaser de lo reveire en bona santat ».
L’ainat se metèt en colèra e vouguèt pas dintrar : lo paire sortiguèt per l’en pregar. Mès el respondèt a son paire :  » L-i a tantas d’annadas que ieu vos sèrve e que n’ai pas jamai passat vòstres òrdres e vos ne m’avètz pas jamai donat un cabrit per me regalar ambe mos amics. E quand aqueste filh, qu’a dissipat tot son ben ambe de las gusas, es tornat vos avètz fach tuar un vedèl gras ? ».
Mès lo paire li diguèt : « Mon filh tu ès totjorn ambe ieu e tot aquò mièu es tièu. Mès se caliá rejoïr e far fèsta ; per tau que ton fraire èra mòrt e es ressuscitat ; èra perdut e es trobat ! »