Arribavas d’America del Sud, veniás ensenhar al licèu agricòl d’Orlhac.
T’entrachères que dins lo Cantal la lenga èra encara plan viva, lo Felibritge èra plan present. Lo monde d’Auvèrnhe èran acostumats als espectacles felibrencs e folclorics, coneissián lo teatre païsan. I aviá un ensenhament de la lenga d’òc dins los licèus publics. Tu còp sec l’ensenhères dins ton establiment e dins un licèu privat.
Rescontrères quauquas personas que localament militavan per la lenga e la cultura d’òc, amb ton amic Glaudi Lasdolors fondères la seccion cantalesa de l’Institut d’Estudis Occitans. Gràcias a tu, amb quauquas annadas de retard, lo Cantal dintrèt dins lo movement de reviscòl de 1968. Claudi Martí, Joan-Pau Verdièr, Tòni Rodriguez Calvet, Girossens, Eric Fraj, lo grop Pèiraguda… los bretons Glenmor e Gilles Servat venguèron cantar a Orlhac. Dels liceans, s’acompahant de la guitarra, se metèron a cantar en òc e quitament a compausar, d’autres a far del teatre, dels còps a crear de las pèças sus la vida vidanta e l’actualitat del moment. Donavan dels espectacles en vila e dins los vilatges.
Tu cantavas e jogavas de l’acordeon diatonic. Coneissiás plan lo monde rural, e lo monde se carravan de parlar amb tu. Te contavan lor vida, t’en diguèron dels còntes, cantavan, n’i a que jogavan del viaulon, de l’armonicà … tot aquò anava se pèrdre, tu los enregistrères. Faguères conéisser la Caçaira, la Loïsa Lantuejoul, l’Antonin Chabrier, la Maria Chivalier… dels artistas que jamai degun ne parlava. Dels recuèlhs de còntes (Cuèr Negre, Cherchapaís, Coma de Pèiras pels champs), de las cassetas de comptinas (Lo cotelon morron), dels disques de musica tradicionala (viaulonaires de l’Artensa) seguèron editats.
Dels joves s’inscriguèron a l’IEO, organizavas dels estagis un pauc pertot dins lo departament (Massiac, Curadit de Mandalhas-Sant Julian…), lo monde aprendián a escriure la lenga, a la parlar, s’assabentavan sus la literatura e l’istòria. De las fèstas (La Folhada, Sant Jaque…) que la seccion cantalesa de l’IEO organizava, tu èras lo capmèstre, las cantairas del país coma la Caçaira i avián lor plaça al costat dels professionals coma Mans de Breish, Rosina de Pèira, Maria Roanet. Los joves i dançavan la borrèia en jeans.
I a dels mestièrs qu’òm pòt pas practicar s’òm coneis pas la lenga occitana, donavas dels corses al personal de l’espital d’Orlhac. En occitan se pòt parlar de la vida de cada jorn, de l’actualitat locala, nacionala, internacionala, de literatura, d’istòria, d’astronomia… Creères amb quauques amics la revista « Vai-i qu’as páur » tota en òc., una revista ont se podiá dire çò que los mediàs escondián. Tu Pèire, disiás çò que pensavas. Per la fauda, sus Orlhac, entre lo Puèg Cornil e lo Bòsc de La Faja, escriguères en gròssas letras d’èrbas « Gardarem lo Larzac » e « Volèm viure al País ».
Se i a pas de creacion una lenga morís, per encoratjar e ajudar los qu’escrivián en òc, la seccion cantalesa de l’IEO se dotèt d’un sector edicions. Dels joves cantalés escrivián (Terèsa Canet, Fèliç Daval), parlavan de l’actualitat e de la vida vidanta seguèron publicats. I a agut dins lo Cantal belcòp d’escrivans, lor òbra se tròba pas mai, los libres de Vermenosa seguèron reeditats en grafia classica, tu Pèire i trabalhères bravament.
Que de causas as fachas Pèire! Quantas d’oras d’enregistrament que podèm uèi escotar als archius del departament e al CIRDOC.
Sens tu i auriá pas benlèu uèi de seccion cantalesa de l’Institut d’Estudis Occitans.
Dins tot çò que se faguèt, que s’es fach e que se fa uèi i a ta marca.
Faguères prendre consciéncia als cantalés de l’importància de la cultura populària, lor tornères un pauc la fiertat de lor lenga.
Posquessiam uèi trobar d’autras personas amb tant de vam e de gaubi coma tu per avançar pel camin que nos a fach veire !
