L’IEO del Cantal vos desira a totas e totses un bon Nadau !
Fèliç Daval nos parteja ses sovenirs de Nadau
e nos fa descobrir les tèxtes de son paire Antonin.
Les presents de Nadau :
Lo repais de Nadau :
Una cançon de Nadau : Al fonds d’un bòsc… cantat per Antonin Daval
Nadal de quauques temps, poèma d’Antonin Daval, legit per l’autor :
Aquò èra un jorn de Nadau,
Una mama gardava dels enfantons
Plan satges, bravòts e amistós.
Èran dejà anats un pauc a l’escòla.
Dels còntes se’n disiá,
Cada ser al canton :
Dels pastres, de las fedas,
Dels anhèls e dels lops.
La Fontaine parlava
D’un anhèl malurós.
Los enfants, tot d’un còp
Questionèron la mama :
-Quau sap s’aquò ‘s vertat
Que las bèstias parlavan ?
-Enquèra parlan ben,
Entend-las cossí bralhan ?
Un establon clujat
Èra al ras de l’ostau,
Aquí i aviá de la polalha
E del menut bestiau.
Èran cauds
E se rendián pas còmpte
S’aquò èra per Nadau.
-De qué nos ditz lo gal ?
-De qué nos ditz la cabra ?
-I a ben un tròç de bèstia
Que crida pel sapin !
-E l’ase entend-lo !
Aquò‘s gu-el que nos ensorda.
-Mamòta, explica-nos
De qué dison entre gu-elses ?
-Lo gal tot enervat
S’acranca per cridar :
« Jésus-Christ est né ! » (bis)
Aquel fotrau d’aucèl
Escondut pel sapin,
Aquò ‘s lo duganèl ;
Li respònd en lenga nòstra :
« O-o-ondont ? O-o-ondont ? »
La cabra que sap tot,
Gu-ela parla francés :
« A Bè-è-ethléem, à Bè-è-ethléem.»
E l’ase que crenha pas
De faire de la rota
Fa pas que repetar :
« I-i-i cau anar, i-i-i cau anar.»
Aquò èra a Betleèm
Que nasqueguèt Jèsus
Que l-òm vei dins la grepcha ;
Seguèt plan malurós
Quand èra sus la Tèrra,
Venguèt per nos salvar,
Tot lo monde ò sap.
Aquò ‘s gu-el que pòrta los cadòts
Que clavon pas totjorn dins l’esclòp.
E l’ainadòt diguèt :
-Sens dire mau de degun,
Estime mièlhs lo Jesús
Qu’aquel òme borrut,
Per tau que sabe pas
D’ont es vengut.
Nadau del paisanton, poèma d’Antonin Daval, legit per son filh
Qu’aquo’s janti Nadau
Quand entremièg las nívols
De trenta-sièis colors
La luna se descapa,
Davala dapasson
Coma un poent sus un i
Sul cloquièr benesit.
Qu’aquo’s janti Nadau,
Quand darrièr los ostaus
D’un pichonèl vilatge,
Lo solelh se va rescondre,
Òm diriá lo randau
Que se fa par Sant-Joan
Ont dançan al torn
Las filhas amb los galants.
Qu’aquo’s janti Nadau,
Quand al mièg dels camps, pecaire,
Se quilha un ostau solet,
Abritat pels sapins, e pels grífols granats
Que lo monde venon panar
Per far las crèches e garnir l’autar.
Qu’aquò’s janti Nadau,
Quand lo monde se’n van
Al son de la campana,
Per pregar lo Bon Dieu
Dins la pichona glèisa,
Quand tòrnan a l’ostau
Lo canton es garnit de tantses de presents.
Los enfants son contents,
Atanben lo grand-paire.
Qu’aquo’s janti Nadau,
Quand al bòrd de la plana,
Aval pus bas, dins lo barlac
Ont los canards van pescolhar,
Lo solelh ven se miralhar,
Los cabròus cèrcan a s’aturar.
Tot sol a ma fenèstra
Aquò me fa soscar.
Lo Nadau en familha, poèma d’Antonin Daval, legit per son filh
Òm reflechís belcòp,
E sovent l-òm s’atrista
Quand l-òm pensa pus lònh,
A tantses de país
Que lo monde patisson
De misèra morala,
E que crèban de fam.
Quò’s aquò que sovent
Empacha de durmir
A-n-aquel qu’a bon cur.
Caldriá ben far quicòm,
Mès l-òm es insociant
Quand l-òm ò vei de lònh.
Per cossí per Nadau
N’i a tantses que s’esquivan
Per anar galufrar
A l’escart de lor monde.
Aquelses que los aiman
S’atristan dins lor coen,
E enquèra an pensament
Que quicòm lor arribe,
Per çò que quò’s alèra
Que quand lo monde
N’an pres tròp,
Se passa dels còps durs quaucòps.
Per vint-e-cinc rustinas,
E dels còps belcòp mai
Lo monde crenhan pas
De faire la despensa.
Lo papà, la mamà
Se son tant privats
Per que agara
Aguèsson l’argent de bon ganhar.
Lo paure enfanton
Qu’a començat pastron,
Al debut quò’s las fedas,
E pus tard la vacada.
Lo matin fasiá freg
Quand caliá amairar,
E lo ser èra nuèch
Quand caliá apargar.
Aquel d’aquí content
Visca pas d’aquel biais,
Se rapèla qu’en classa
Lo perceptor quaucòps,
Lor fasiá la morala.
Atanben lo curat
De la nòstra parròquia
Lor disiá los comandaments :
Que caliá onorar so parents
Per que visquèsson mai de temps,
De se vantar quò valiá res,
Caliá par far los abaiants.
Cau pas se daissar governar
Per sos caprices,
Ni se daissar dominar
Per sos vices.
Cau reflechir amb son bon sens,
E per se donar del bon temps
Cau aveire lo cur content,
E per qu’aquela causa siasca,
Cau far tot lo ben
Que l-òm pòt.
Vos parle d’una familha unida,
Lo paire, la maire
E sos cinc enfants,
Anèron chas lo papà grand,
E la mama que los aima tant.
Prenguèron pro per far ripalha,
Quò èra pas dels afaminats,
Sans parlar de gormandejar.
I aviá belcòp mai que d’usatge,
E lo vesin d’al ras
Qu’èra sol sans familha
Se daissèt invitar,
Quand l’aguèron pregat.
Gu-el alonguèt la fèsta,
Lor portèt del bon vin,
Totses èran contents.
A la fin del repàs,
Los joves aprendián
Las danças dels anciens,
Las cançons de lor temps
Las cau pas oblidar.
La dança dels canards
Amusava los vièlhs
E lo taiton dels vièlhs
Amusava los joves.
Aquela tradicion
La caldriá conservar
Per que i aguèsse pas
Aquel jorn de Nadau,
Degun d’abandonat.
Totses los tèxtes d’Antonin Daval, acompanhats d’enregistrament de l’autor, son recampats dins lo libre Antonin Daval, lo paisanton d’a Badalhac, dires, poèmas, cancons editat per l’Ostal del Libre.
